Pijnlijk einde
Het sociale netwerk van Google heeft definitief de handdoek in de ring geworpen en we kunnen niet meteen zeggen dat Google het project in enige schoonheid heeft kunnen afsluiten. Google+ was de meeste jaren van zijn bestaan getransformeerd tot een spookstad en een onvermijdelijke beëindiging kwam nog eens in een stroomversnelling door een datalek bij Google en nadien nog één.
Best een beschamend einde dat bovendien ook nog eens in schril contrast staat met de ambities waarmee het sociale netwerk gelanceerd werd. In juni 2011 was het al lang duidelijk dat Facebook een enorm potentieel had, maar het gigantische Google ging daar met zijn eigen sociale netwerk gauw een flinke graan van meepikken en stevig concurrentie voeren. Misschien was die overduidelijke uithaal naar concurrent Facebook die in die tijd nog een erg coole en een onaangetaste reputatie had, niet het beste uitgangspunt voor het nieuwe sociale netwerk.
‘Te weinig te laat’
Toch was Google+ in essentie meer dan een Facebook-kopie, want het sociale netwerk kwam met een aantal eigenzinnige ‘verbeteringen’ zoals ‘kringen’ in plaats van vrienden. Op Google+ kon je kennissen indelen om zo bijvoorbeeld een onderscheid te maken tussen familie en vrienden. Op Facebook had je daarentegen tegelijk je oma, beste vriend en werkgever als een ‘vriend’. Google had namelijk de jaren voordien al volop geëxperimenteerd met sociale media aan de hand van Google Wave en Google Buzz en uiteindelijk voelde Google+ dus aan als het afgewerkte product, het echte werk.
Het verhaal van Googles sociale mediaplannen is voor een groot stuk een verhaal van ’too little, too late’, want Google had in 2011 een onmogelijke achterstand qua gebruikersaantallen in te halen. Facebook zat bij de lancering van Google+ al aan zo’n 800 miljoen gebruikers volgens Statista. Dat is nog ver verwijderd van de 2,4 miljard gebruikers vandaag, maar als je rekening houdt dat het daarbij wel om early-adopters en jongeren gaat die vervolgens hun omgeving meetrekken, dan weet je dat de voorsprong van Facebook enorm was. Anderzijds kunnen sociale netwerken als bijvoorbeeld Twitter en Facebook gemakkelijker naast elkaar succesvol zijn dan een Google+ en Facebook, omdat de verschillen tussen de twee gewoon veel kleiner zijn.
Sociale media voor de niche
Het resultaat was dat Google+ wel groeide, maar veel te traag, want twee jaar na zijn lancering had Google in oktober van 2013 volgens Marketingland 540 miljoen gebruikers tegenover 1,2 miljard Facebook-gebruikers. Daarnaast was ook de interactie met het sociale netwerk veel minder waardevol in vergelijking met Facebook. In de maand januari van 2012 spendeerden gebruikers gemiddeld drie en een halve minuut op Google+ vergeleken met bijna acht uur op Facebook, dat weet Mashable uit cijfers van ComScore.
Google deed verwoede pogingen om Google+ alsnog succesvol te maken door facelifts en een poging om Android-gebruikers, waarbij een Google-account vereist was voor de toenmalige Android Market, warm te maken voor Google+. Het sociale netwerk dat in de verf werd gezet als een betrouwbaarder en volwassen alternatief voor Facebook, werd juist een sociale netwerk voor de niche. Gemeenschappen die het goed deden, bleven hun onderkomen zoeken in de spookstad die Google+ heette en alle anderen bleven vooral ver weg.
Continu fronsende wenkbrauwen
Nu het verhaal van Google+ er echt op zit, is er één gedachte die maar blijft rondspoken, net als alle Google+-content op Googles servers dat doet, in afwachting om verwijderd te worden. Wat als alle privacyschandalen – voor een redacteur op Androidworld is het ongeveer wekelijkse kost geworden – rond Facebook zich veel eerder hadden voorgedaan, rond de opkomst van Google+ bijvoorbeeld. Hoe had de geschiedenis er dan uitgezien?
Begrijp het niet verkeerd, Facebook heeft vandaag 2,4 miljard gebruikers, wat enorm is, maar het is ook geen platform dat onaantastbaar is. Schandalen als Cambridge Analytica of de talloze daaropvolgende kwesties die telkens weer de wenkbrauwen doen fronsen, hebben wel degelijk een impact. Vorig jaar heeft Facebook een neerwaartse trend ingezet in Nederland en bij jongeren, de early-adopters van Facebook in de beginjaren, is da app historisch onpopulair. Wil je even een opfrissing van de grote hoeveelheid schandalen en kwesties naast Cambridge Analytica waar we de afgelopen maanden meet geconfronteerd zijn, neem dan even een kijkje naar een handvol artikelen die hieronder werden opgesomd.
> Facebook gaf Spotify en Netflix toegang tot de gesprekken van gebruikers [update]
> ‘Facebook laat je doelgericht advertenties zien op basis van gegevens die je nooit hebt gedeeld’
> Facebook heeft lijst van risicovolle personen die het bespioneert
> WhatsApp-oprichter adviseert nogmaals: verwijder Facebook
> Facebook betaalt tieners om hun privégegevens in te mogen zien
De monopolie van Zuckerberg
Zelfs ondanks zijn stevige positie van vandaag kan het sociale netwerk van Mark Zuckerberg aan het wankelen worden gebracht. Alleen heeft die pientere CEO van Facebook ervoor gezorgd dat hij een stevig vangnet rond zich heeft gebouwd, want veel onwetende gebruikers die Facebook en Messenger achter zich laten, komen simpelweg bij WhatsApp en Instagram, terecht. Vaak doen ze dat ook onwetend dat die laatstgenoemde apps eveneens deel uitmaken van het monopolie van Zuckerberg.
Het is niet voor niets dat het bij Facebook nu alle hens aan dek is om zijn greep op de markt veilig te stellen. De samenvoeging van WhatsApp, Messenger, Facebook en Instagram lijkt ingezet en het is niet voor niets dat de oprichters van WhatsApp en Instagram op een lopen slaan als ze zien hoe de muren tussen de platformen – ook op het gebied van datamigratie – volledig gesloopt worden. Natuurlijk willen ze niet aanschouwen hoe hun apps, een onderdeel van hun levenswerk, volledig worden opgeslokt door Facebooks ondertussen al beruchte algoritmes. Langs de andere kant worden ook de woorden privacy en encryptie sinds dit jaar plots gepredikt. De vraag is: geloven we Mark nog?
Google+, maar dan succesvol
Even terug naar Google+, want de vraag is hoe anders de geschiedenis had kunnen lopen als de beerput die gecreëerd is door Facebooks roekeloze verdienmodel veel eerder was geopend, ervan uitgaande dat onethische praktijken zich ook al rond de komst van Googles sociale netwerk zich toen al voordeden. In die tijd had het bedrijf van Zuckerberg nog niet de enorme vangnetten waar het vandaag op kan rekenen. Niet alleen waren in 2011 de gebruikersaantallen veel minder, maar Facebook kocht Instagram ook pas een jaar later in april 2012 en de aankoop van het succesvolle WhatsApp volgde pas twee jaar later.
In dat geval had het potentieel voor Google+ veel groter kunnen zijn, want het verhaal van een volwassen en betrouwbaar sociaal netwerk had op die manier veel beter kunnen werken. Zeker ook wanneer een groot aandeel van de volwassenen en ouderen die veel later de overstap naar Facebook maakten zo de keuze kregen tussen een eerder omstreden sociaal netwerk genaamd Facebook, en het alternatief Google+ dat beheerd wordt door het al meer gekende Google.
Geen Instagram- en WhatsApp-overname
Als je zo nog verder gaat denken, en dat is uiterst speculatief maar wel interessant, had Facebook de overname van Instagram mogelijk uitgesteld en uiteindelijk misschien uitgesteld nadat Google+ steeds meer marktaandeel van Facebook had afgesnoept. Een overname door WhatsApp had daarbij nooit plaatsgevonden. Als beide platformen in hun eentje bleven groeien hadden ze uiteindelijk overgenomen kunnen worden door anderen giganten als Microsoft, Apple of Google. Microsoft toonde bijvoorbeeld al zijn interesse in sociale media door de aanschaf van LinkedIn.
In zo’n alternatieve geschiedenis zouden de gevolgen ongetwijfeld enorm zijn geweest op een heleboel vlakken. Om er maar even een klein voorbeeld uit te pikken: zonder hevige concurrentie van het stevig blok dat Facebook vormde, had in een keer Googles strategie rond berichtenapplicaties, of eerder het gebrek eraan, heel anders kunnen verlopen.
Is Google een brave huisvader?
Een heel andere vraag luidt of in een wereld waarin Google+ het nummer één sociale netwerk had geweest vandaag minder schandalen onze wenkbrauwen hadden doen fronsen. Geen enkele gigant blijft volledig bespaard van schandalen, want ook Google zet gebruikers het mes op de keel wat het delen van gegevens betreft. Android-gebruikers delen door de werking van Android altijd hun loca tie met Google. Je kan handmatig je gegevens verwijderen, maar je kan de optie niet met zomaar uitzetten zonder de werking van de verschillende Google-diensten geheel aan banden te leggen.
Toch stellen we vast dat Google doorgaans veel meer gespaard blijft van enorme privacyschandalen. We rekenen geen kwesties als de zaak rond Andy Rubin of de plannen rond een zoekmachine voor China, omdat die kwesties eerder met ethiek te maken hebben. Al zullen we natuurlijk nooit helemaal weten hoe een wereld met Google+ als grootste sociale netwerk er echt had uitgezien, en we zullen het ook nooit meer te weten kunnen komen.
Toekomst van Facebook-imperium
Terug naar de realiteit en het imperium van Facebook. Hoewel het bedrijf van Zuckerberg dus wel degelijk aan het wankelen kan worden gebracht ondanks zijn enorme gebruikersaantallen, kan het bedrijf door zijn stevige vangnet van diensten nog steeds op beide oren slapen. Wereldwijd groeien ook nog steeds de gebruikersaantallen door onder meer succes in groeimarkten, daar het vooral Westerse landen zijn waar Facebook klappen krijgt door de vele schandalen.
Facebook zal dus niet zomaar ernstige scheuren gaan vertonen, tenzij er nog meer, en ergere bommen vallen rond privacy. De kans bestaat ook dat machtshebbers zich een voorbeeld stellen aan het oordeel van de Duitse Bundeskartellamt, dat is een regulator die besloten heeft dat er in Duitsland een einde moet komen aan het monopolie van Facebook. Als grotere instanties stappen zetten tegen het monopolie van Facebook, dan zou dat gevolgen kunnen hebben.
Nieuwe poging van Google?
En hoe zal het Google vergaan na Google+? Het bedrijf lijkt vooral rond een strategie te werken waarbij het sociale functies stopt in al bestaande en succesvolle diensten zoals in Maps. De kans bestaat ook dat het bedrijf in de toekomst alsnog de mogelijkheid ziet om op te komen draven met een nieuw sociaal netwerk. Tenminste, als we Googles volharding kennen door zijn strategie rond berichtendiensten, oh ja juist, het gebrek eraan.
App niet meer beschikbaar
com.google.android.apps.plus
Reacties
Inloggen of registreren
om een reactie achter te laten
Sociale media zijn alleen succesvol wanneer er celebrities actief zijn. Dat trekt de massa aan. Vroeger MySpace, later Facebook, Twitter en Instagram. Zonder Ariane Grande of Trump of een Kardashian heb je niet meer dan een kansloos speeltuintje voor nerds.
Wat mij betreft was de verplichting van Google om het account Google+ te hebben bij aanmaken van een Google account, de grootste fout. Zoiets geeft bij veel mensen bij voorbaat al een aversie om er verder serieus als mogelijkheid naar te gaan kijken. Zelf heb ik het om die rede nooit gebruikt met de gedacht: goed, je kunt mij verplichten om het aan te maken maar niet om het ook te gebruiken.
Oh, sorry. Die Openbook beta draait al een paar weken.
Wel lief dat ze daarvoor een Facebook-pagina hebben. 🙂
Openbook: Beta coming early 2019.
Dat is niet helemaal gelukt hè?! 🙂
Dus voorlopig IS er helemaal geen alternatief.
Google+, social media for nerds!
Is het naïef om te denken dat er een alternatief voor facebook kan komen? Wie kent bvb Myspace nog. Maar ‘k vrees dat facebook daarvoor te groot is. En als zelfs Google dat niet kan. Misschien wechat als dit meer internationaal zou werken? Maar de VS zullen de chinezen wel niet vertrouwen, dus dat wordt ook moeilijk.
‘k hoop nog altijd dat facebook WhatsApp zal moeten verkopen wegens misleiding van de overheden bij de overname ervan. Als klein bedrijf zou je daar niet weg mee geraken, maar grote bedrijven kunnen zich veel meer veroorloven. Ok, facebook heeft een boete moeten betalen wegens koppelen facebookgegevens en WhatsApp, maar ze doen nu toch verder hun zin met de data. Opsplitsen die boel !
Facebook zal ook niet omvallen omdat mensen daar veel te dom voor zijn, zelfde geld voor bijvoorbeeld VW, we zijn verschrikkelijk belazerd met het diesel schandaal maar mensen kopen gewoon weer een VW. Aan de andere kant schreeuwen we dat rechters zwaarder moeten straffen en zelf accepteren wij dit gedrag. ?
Denk het niet, denk dat Google afscheid heeft genomen voordat er privacy schandalen aan het licht komen. Ze hadden genoeg gebruikers om het in stand te houden.