Interview Fairphone: “Het gaat ons niet om specificaties maar om waarden”

Fairphone

Fairphone is een fabrikant die zich focust op het bouwen van een duurzame en eerlijke smartphone vanuit verschillende perspectieven. Het plastic van zijn nieuwe, pas aangekondigde Fairphone 3 Plus (469 euro) bestaat voor 40 procent uit gerecycled materiaal, vergeleken met 9 procent bij de Fairphone 3.

Daarnaast kan je telefoons zelf repareren door losse modules met onderdelen te kopen. Op die manier kan je je telefoon ook upgraden. Vind je de 12 MP camera van de Fairphone 3 maar niks? Wel, in dat geval koop je gewoon de nieuwe cameramodule die met een 48 MP camera komt. Het doet denken aan Googles Project Ara, dat modulaire telefoons nastreefde.

Mijnwerkers en arbeiders

Toch gaan de principes van Fairphone nog verder dan de modules en milieuvriendelijke materialen. Om smartphones te maken zijn tientallen verschillende grondstoffen nodig, en om die te vergaren werken mijnwerkers in Afrika vaak in onveilige omstandigheden. Kinderarbeid is ook nog steeds een problematiek. Fairphone slaat de handen in elkaar met projecten zoals de Fair Cobalt Alliance die mijnwerkers aan veilige apparatuur helpen. De Alliance doet ook investeringen die helpen om kinderen op de schoolbanken te krijgen en uit de mijnen.

Het Amsterdamse bedrijf geeft arbeiders in zijn Chinese fabrieken daarnaast een extra bonus om zo de kloof te dichten tussen de lage minimumlonen in China en een loon dat wel een goede levensstandaard garandeert. In fabrieken werken arbeiders gemiddeld 60 uur per week, maar het legale aantal uren ligt nog hoger. Fairphone wil de werkuren voor arbeiders in China helpen verminderen, maar dat is niet eenvoudig, want in het land willen de arbeiders juist graag langer werken om zo genoeg te verdienen.

Van organisatie tot bedrijf

Zoals je kan lezen heeft Fairphone duidelijke idealen voor ogen en dat is ook heel logisch. Het bedrijf is in Nederland opgericht in 2013 en begon als een bewustwordingscampagne die voor een verandering wilde zorgen in de ganse technologiesector. Om die invloed ook uit te oefenen, dachten de oprichters, moesten ze zelf deel uitmaken van de sector om zo een voorbeeldrol te spelen.

“Herinner je je jaren geleden toen je in de supermarkt maar één merk van fairtrade-koffie vond? Het was zeker niet de goedkoopste koffie die je kon vinden en zelfs niet de lekkerste. Toch gaan nu tal van merken aan de slag met het eerlijk verkrijgen van koffiebonen”, aan het woord is Miquel Ballester, een mede-oprichter van Fairphone en het hoofd van het design-team. “Dezelfde bewegingen die we zien in de voedselindustrie, merken we ook in de textielsector, en met Fairphone willen we eenzelfde rol spelen in de gehele technologiesector. Niet alleen voor smartphones. We helpen bedrijven die ook andere technologische producten maken om eerlijke keuzes te maken.”

Miquel Ballester, een mede-oprichter van Fairphone en het hoofd van het design-team

Geen ‘feel good-product’

AW: Fairphone steunt de arbeiders in China zodat ze een hogere verloning krijgen en minder dan 60 uur per week werken. De werkuren zijn er nog steeds langer dan bij ons, dus waarom bouwen jullie de telefoons niet in Europa? Is dat onbetaalbaar?

“Da’s eigenlijk een goede vraag, omdat dit echt een fundamenteel punt van ons gedachtegoed aanraakt. We willen eigenlijk niet de rug keren naar de problemen die er zijn in de industrie, maar wel willen juist een verandering aanbrengen. Dat moeten we doen op het veld waar de uitdagingen zich stellen. Daarnaast is het inderdaad heel moeilijk – om niet te zeggen onmogelijk – om hier in Europa onze telefoons in elkaar te laten zetten. Maar, dus zelfs als het realistisch was dan zou het nog niet bij onze filosofie passen. We willen niet gewoon een ‘feel good’-poduct maken, maar wel de industrie op een betekenisvolle manier veranderen.

AW: Jullie staan voor mooie waarden waar eigenlijk niemand tegen gekant kan zijn, en we willen het vooral hebben over de technische kant van jullie toestellen, maar ik vroeg me af of alle werknemers achter diezelfde filosofie moet staan om echt bij Fairphone te kunnen werken?

“Fairphone is een sociaal bedrijf, en dat wil zeggen dat we een bedrijf zijn waar de duurzaamheid achter onze winst en onze sociale missie even belangrijk zijn. Mensen die die voor ons werken en achter onze missie staan, zijn dus gepassioneerd door wat we doen.”

De Fairphone 3 Plus

Toegankelijke telefoons

AW: Laat ons even kijken naar jullie huidige line-up van telefoons. De Fairphone 3 en de nieuwe 3 Plus zijn low-end tot midrange-toestellen als je naar de specificaties kijkt. Toch kost de Fairphone 3 Plus 469 euro, omdat dit de prijs is die je voor een eerlijke telefoon betaalt. Maar vanwaar die focus op low-end specificaties?

“Het is onze keuze om geen ontzettend dure telefoon aan te bieden. We zijn een klein bedrijf met zo’n 80 werknemers en we verkopen geen miljoenen telefoons, maar vorig jaar waren het 100.000 Fairphone 3-toestellen die we hebben verkocht. Het is onze bedoeling om de telefoons dus toegankelijk te maken, maar we hebben nog niet de mogelijkheden om naast onze huidige model nog meer toestellen in het midrange en high-end segment aan te bieden.”

“We zijn zeker niet tegen modellen met krachtigere specificaties, want de Fairphone 2 was zo’n krachtiger model, maar die kosten voor de ontwikkeling van meerdere modellen zijn hoog. Vandaar de keuze voor toegankelijkheid. Al sluit ik niet uit dat er nog andere toestellen in de toekomst kunnen volgen.”

AW: Ik kan me zo een tweede telefoon voorstellen die bijvoorbeeld komt met een Snapdragon 690 of Snapdragon 765 om zo in te spelen op 5G. In een ideaal scenario zouden in dat geval de modules dan ook  compatibel zijn met de Fairphone 3-reeks.

“Ja, dat klinkt erg interessant, maar dat laten de verkoopcijfers dus nog niet toe. We zijn een bedrijf dat staat voor duidelijke waarden en een duidelijk doel, maar we hebben nog steeds keuzes die we nu moeten maken. We zijn een jonge start-up die is opgericht is in 2013, sommigen noemen ons nu een scale-up. Dat terwijl we deel uitmaken van de smartphonemarkt waarin het al moeilijk is om te groeien.”

“Als we een tweede telefoon zouden uitbrengen dan zou het natuurlijk perfect zijn als alle modules ook nog eens compatibel zijn met de huidige line-up. Alleen is dat erg complex en ook duur om te realiseren, al zal het vanuit een technisch perspectief wel mogelijk zijn. Ik kan dus nog niet zeggen of onze volgende telefoon zal werken met de huidige modules die we vandaag aanbieden.”

Noodzakelijke compromissen

AW: Een heleboel fabrikanten brengen 5G-telefoons uit, maar de Fairphone 3 is verschenen in 2019, net het jaar voordat 5G toegankelijk werd voor het midrange-segment dankzij de Snapdragon 690 en de Snapdragon 765. Anderzijds moet de Fairphone 3 en de Plus-versie nog wel enkele jaren meegaan. Is het dan niet jammer dat Fairphone-gebruikers, onder meer in Nederland, de 5G-boot missen voor de komende jaren?

“De Fairphone 3 was ook al langer in ontwikkeling voor 2019 toen hij op de markt kwam, en toen was 5G in deze prijsklasse inderdaad nog niet haalbaar. Er is zeker een markt voor een Fairphone met 5G, maar dan stuiten we weer op onze beperkte capaciteit als een scale-up. Anderzijds kan je ook wat later op de 5G-boot springen als gebruiker. Sommigen hebben ook nu op dit moment ook nog geen behoefte aan een nieuwer model.”

AW: Wat met het design van de telefoon. Maakt het modulaire aspect van de Fairphone 3 en de plus-versie het moeilijk om de duidelijke schermranden weg te werken? De Fairphone 3 is vorig jaar gelanceerd op een moment dat we al telefoons met een kleinere scherminkeping zagen.

“De modulaire bouw maakt het zeker lastiger, want het moet eenvoudig blijven voor gebruikers om het scherm te vervangen. Daarnaast heb je nog de andere modules en de extra transistors in de Fairphone 3. Daar is natuurlijk ruimte voor nodig. Uiteraard is niets onmogelijk en we leren nog elke dag bij.”

AW: Maar als de Fairphone 3 vandaag was gelanceerd, had hij er dan anders uitgezien?

“Natuurlijk. We zijn nu een jaar verder. Je moet ook rekenen dat de Fairphone vorig jaar op de markt is verschenen, maar de telefoon is al veel langer in ontwikkeling. Uiteraard hadden we dan andere keuzes gemaakt, maar er komt wel veel bij kijken. Je moet dan ook bijvoorbeeld met andere partners en leveranciers gaan werken. Het is niet eenvoudig om zomaar je productie te veranderen.”

AW: Fairphone maakt aan gebruikers duidelijk dat je je persoonlijke CO2-uitstoot substantieel kan beperken door de Fairphone 3 en de 3 Plus voor vijf tot zeven jaar te gebruiken. Is het haalbaar om de telefoons zo lang te gebruiken met het oog op de gebruikerservaring. Ze komen met 4 GB RAM en een Snapdragon 662. Zelfs toen de Fairphone 3 vorig jaar op de markt kwam, was die chipset al wat ouder.

“Wel, we zullen zien of telefoons daadwerkelijk te traag worden. We hadden natuurlijk een krachtigere chipset kunnen gebruiken, maar daar zijn ook nadelen aan verbonden, want het jaagt de prijs de hoogte in, en dat is iets wat we wilden vermijden. Anderzijds zoeken we altijd de chipsets uit die Qualcomm ook langdurig van updates blijft voorzien, want we beogen om telefoons vijf jaar lang van software-updates te voorzien. Er zijn veel factoren die bij dergelijke keuzes een rol spelen, en dat is in het bijzonder het geval voor een kleine scale-up in deze grote markt. Er is veel meer dan enkel het perspectief van de consument.

Moeilijke balans

AW: Oké, dus dat samen met de keuze voor toegankelijke low-end toestellen, bepaalt wel je keuzes. Gebruikers kunnen de prestaties ook niet upgraden via de modules, maar zijn jullie wel van plan om wat meer te variëren in het aanbod van modules? Fairphone-gebruikers moeten bijvoorbeeld draadloos opladen missen. Je zou dan bijvoorbeeld een backcover kunnen uitbrengen die ondersteuning biedt voor qi-charging.

“We zijn zeker geïnteresseerd om meer modules uit te brengen, maar ik hoor dat je daar draadloos opladen aanhaalt. Wel, dat zouden we dus in zijn huidige vorm zeker niet in een telefoon willen aanbieden, omdat de technologie te inefficiënt is. Er is enorm veel energieverlies bij draadloos opladen. Ik zou dus liever wachten tot de technologie verbeterd is.”

AW: Dat is toch telkens een heel moeilijke balans en een lastig keuzeproces als je enerzijds kijkt naar de behoefte van de consument en anderzijds naar die eigen waarden.

“Wij richten ons op consumenten die alles belangrijk vinden. Sommige gebruikers krijgen veel meer voldoening van het feit dat we werken met partijen zoals de Fair Cobalt Alliance, of dat we met autofabrikanten werken om meer ecologische accu’s te gebruiken, dan wanneer ze een Fairphone draadloos kunnen opladen. Alles hangt af van het type gebruiker dat je bent.

“We geloven heel erg dat een bedrijf een doel moet hebben, een bestaansreden, anders dan alleen winst maken. Wij proberen een perspectief te bieden aan consumenten en te tonen wat nu echt belangrijk is. Kijk naar doelstellingen zoals de vermindering van CO2-uitstoot en de klimaatveranderingen. Wij bieden telefoons aan die je helpen om je CO2-uitstoot te verminderen aan de hand van onze modules. Zo hoef je namelijk niet telkens een volledig nieuw toestel te kopen. Stel dat je de telefoon gebruikt voor zeven jaar – en ik weet niet of dat kan – maar dan verminder je je CO2-uitstoot met 42 procent.”

De nieuwe 48 MP cameramodule van de Fairphone 3 Plus

AW: Oké, draadloos opladen als voorbeeld is nu niet de belangrijkste feature voor een telefoon en ik begrijp dat de huidige vorm van draadloos opladen Fairphone niet aanspreekt. Maar, stel dat zo’n feature jullie ideologie dan in de weg staat, onderzoeken jullie dan wel bijvoorbeeld een alternatieve draadloze techniek die efficiënter werkt?

We hebben helaas niet de capaciteit om zoiets te ontwikkelen. Dat is ook een voordeel van telefoons ontwikkelen die niet tot het high-end segment behoren. Bij high-end telefoon verwachten gebruikers dergelijke features wel. Er zijn ook genoeg midrange-telefoons die niet over al die extra’s beschikken en mensen zijn dan nog steeds in ze geïnteresseerd.

“We gaan de telefoon wel steeds meer modulair en duurzaam maken en we zetten onze software-ingenieurs aan het werk om ervoor te zorgen dat onze telefoons zo lang mogelijk meegaan. We focussen dus vooral op andere zaken, maar anderzijds zijn we er ons wel van bewust dat we producten moeten ontwikkelen die mensen ook willen kopen. We denken dat dat nu wel in balans is.

Innovatie anders bekeken

AW: Fairphone wilde zeven jaar geleden een voorbeeldrol innemen door deel te nemen aan de markt, maar hoe kan je dat fairtrade-model op een realistische manier toepassen bij andere fabrikanten? Van grote spelers zoals Samsung of Huawei wordt wel verwacht dat ze volop innoveren op technologisch vlak.

“Er zijn veel manieren om naar innovatie te kijken. Dan kijken we opnieuw naar wat er belangrijk is in de wereld. Eerlijk, met de klimaatnoodtoestand die er nu heerst moeten we echt niet bezig zijn met manieren om onze apparaten draadloos op te laden vanop één meter afstand van de oplader. Dat is gewoon niet belangrijk genoeg. Grote bedrijven zouden op andere gebieden moeten innoveren, en sommigen doen dat ook.”

“Misschien ben ik te idealistisch, maar ik geloof echt dat het mogelijk is om geld te verdienen op een andere manier. Er zijn nog andere bedrijven in verschillende industrieën die dat bewijzen. Ik denk ook persoonlijk dat het niet de bedoeling kan zijn om met zo’n meer ethisch bedrijf de grootste speler in de markt te worden. Ik geloof überhaupt niet dat het gezond is dat er bedrijven zijn die rijker zijn dan een heel land, en nu word ik al erg politiek. Kortom, als je enkel innoveert om snufjes te ontwikkelen en zo de grootste in de markt te blijven, dan is het dat niet waard vind ik.”

AW: Toch toont Fairphone dat er wel een markt is voor een ‘eerlijke telefoon’. Als je het dan zelfs vanuit een puur kapitalistisch oogpunt bekijkt: ‘als er een markt voor is, waarom hebben we dan nog geen één fairtrade Samsung-telefoon gezien?’

“Wel, dat moet je eigenlijk aan Samsung vragen (lacht). Nee, het probleem is dat smartphonebedrijven – ook bijvoorbeeld een Apple – zich eigenlijk alleen richten op de circulaire economie. Componenten van telefoons worden beter recyclebaar en we zien al mooie inspanningen van de grote spelers, maar ze zouden nog veel meer kunnen doen. Als we enkel kijken naar een toekomst waarin batterijen bijvoorbeeld 100 procent recyclebaar zijn, dan vergeten we ook nog de vele sociale problemen in de tech-industrie. Denk aan de arbeiders in de mijnen of in de Chinese fabrieken. Dat is de boodschap die wij willen brengen.”

AW: Miquel Ballester, erg bedankt voor dit gesprek.

“Da’s erg graag gedaan.”

Kritisch opiniestuk

Androidworld nam contact op met Fairphone na het publiceren van een kritisch opiniestuk omtrent de Fairphone 3 Plus. Daarin bewonderden we de waarden van Fairphone, maar anderzijds uitten we ook onze teleurstelling bij een aantal technische keuzes die het bedrijf heeft gemaakt. Wat denk jij van de visie die mede-oprichter Miquel Ballester in dit interview op tafel legt. Kan jij je vinden in de duidelijke keuzes en compromissen die het Nederlandse bedrijf maakt? Laat het ons weten in de reacties onderaan dit artikel.

OPPO: “Er komt geen doorbraak in accutechnologie, reken op snelladen”

Lees verder