Houd jij in de gaten hoeveel data Google van jou verzamelt, terwijl je je Android-telefoon gebruikt? Het is meer dan je denkt, stelt Stichting Massaschade en Consument. Het klaagt Google aan voor het verzamelen van data binnen besturingssysteem Android en de zitting is morgen. Androidworld sprak met Lucia Melcherts van Stichting Massaschade en Consument.
Lees verder na de advertentie.
Dataverzameling op smartphones
In de Verenigde Staten zijn er in de afgelopen jaren meerdere onderzoeken gepubliceerd, die aantonen dat onze geliefde Android-smartphones een stuk meer data verzamelen dan we willen. Stichting Massaschade en Consument heeft onderzoek in Nederland laten uitvoeren en de resultaten zouden voldoende zijn om een rechtszaak aan te spannen tegen Google.
De onderzoekers in Nederland hebben dezelfde methodiek toegepast als een onderzoek in de Verenigde Staten. Tussen mei en september van 2022 is er gekeken naar hoeveel data er op onze smartphones werd verzameld door Google. De onderzoekers hebben meerdere telefoons (Google Pixel 2, Google Pixel 3a, Google Pixel 6, OnePlus Nord 3, Samsung Galaxy A22, Samsung Galaxy S8 en Samsung Galaxy S9) gebruikt op verschillende manieren om het onderzoek te doen.
De eerste manier was dat de telefoon aanstond, maar niet werd gebruikt. De tweede was dat de telefoon door een persoon bij zich gedragen werd, maar het gebruik gelimiteerd werd. De laatste groep gebruikte de telefoon als normaal. De resultaten laten zien dat ook in Nederland veel data verzameld wordt, stelt de stichting: ook als dat helemaal niet is toegestaan.
Lees verder na de advertentie.
We vragen Lucia en naar wat Google zoal verzamelt. Lucia vertelt dat Google elke activiteit volgt die je onderneemt op je Android-toestel, ook als je jouw toestel niet gebruikt. Denk hierbij aan je notificaties en je belgedrag. Op het eerste gezicht niet heel verrassend misschien, maar uit het onderzoek blijkt dat Google ook je menstruatie zou volgen, als je daar een app voor gebruikt. Het zou bovendien via sensoren in je telefoon je laten volgen wanneer je loopt, rent of rijdt. Zelfs in je slaap wordt er data verzameld, stelt het onderzoek.
Google Play Services
Google Play Services verantwoordelijk voor een groot deel van de dataverzameling binnen Android. Automatisch stuurt deze software je gegevens door naar Google. Vaak staat het verzamelen van data op je telefoon automatisch aan en soms weet de gebruiker hier niet van. In andere gevallen is het helemaal niet mogelijk om de dataverzameling uit te zetten, stelt de stichting. Je hebt vaak dus niet de keuze of je data wel of niet wordt verzameld.
Met elk stukje data dat wordt doorgestuurd, wordt een zogenaamde identifier meegestuurd. Denk hierbij aan je Gmail-adres of IMEI-code. Hierdoor zou het voor Google altijd mogelijk zijn om de gebruiker te koppelen aan de data en kan het een compleet profiel van een gebruiker maken. Volgens Lucia kent Google je eigenlijk beter dan jijzelf. Lucia: “Wat Google doet is gewoon in strijd met de Nederlandse wet- en regelgeving en daarom moet dat stoppen.” Als Google inderdaad zoveel over ons weet, is dat niet alleen zorgelijk: het is niet legaal.
In Nederland hebben we Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG). Deze wet is er om onze privacy te beschermen. Onderdeel van deze wet is dat iemand nooit zonder toestemming gegevens van mensen mag verzamelen. Er zijn natuurlijk genoeg mensen die niets te verbergen hebben en het geen probleem vinden als een bedrijf deze gegevens heeft, maar de wet zegt iets anders. Bovendien kun je je afvragen of je moet willen dat een bedrijf je gegevens gebruikt om bijvoorbeeld je koopgedrag te beïnvloeden.
Toch kun je ook betwisten in hoeverre we hier zelf een rol in hebben: wij kiezen ervoor om zoveel te doen op onze telefoon. Lucia vindt echter dat je de gebruiker niets mag verwijten. “Onze telefoons zijn handige hulpmiddelen en door de AVG zouden we deze toestellen voor privacy gevoelige zaken moeten kunnen gebruiken. Google mag deze gegevens niet verzamelen. Google breekt de wetten en is daardoor als enige schuldig.”
Hoe neem je het op tegen Google?
Een rechtszaak starten is niet zo gemakkelijk en al helemaal niet als je het moet opnemen tegen een bedrijf met veel macht en zeer diepe zakken. Voordat je überhaupt inhoudelijk tegenover elkaar staat in de rechtbank, moeten er eerst allerlei procedures worden doorlopen. Als eerste moet de rechter kijken of hij/zij wel bevoegd is om iets te zeggen over de zaak. In dit geval wordt er gekeken of een Nederlandse rechter wel bevoegd is om rechtspraak te doen als het om zo’n groot buitenlands bedrijf gaat.
Nu is dit waarschijnlijk het geval, omdat het gaat over de privacyschending van Nederlandse burgers. Vervolgens moet er gekeken worden of Stichting Massaschade en Consument de deskundigheid en financiële middelen in huis heeft om het op te nemen voor 9 miljoen gedupeerde Android-gebruikers. Er moet genoeg onderzoek gedaan zijn, voordat je Google kunt aanklagen. Morgen bepaalt de rechtbank dit en daarna kan er pas naar het inhoudelijke deel gekeken worden.
In theorie kan je dus misstanden willen aankaarten, maar komt het niet tot een rechtszaak vanwege een gebrek aan geld. Lucia herinnert zich niet dat dit ooit in Nederland is voorgevallen. De rechter moet dit echter beoordelen, omdat het in het verleden is misgegaan. Een stichting beweerde op te komen voor slachtoffers en vroeg daarvoor een financiële bijdrage. Vervolgens ging de oprichter er zelf met het geld vandoor. Om dit te voorkomen moet een stichting nu voorafgaand aan dit soort rechtszaken aantonen een goed bestuur te hebben, maar ook een raad van toezicht, de juiste kennis en geld. Dit voorkomt dat je zomaar een zaak kunt starten en zorgt ervoor dat de mensen die je vertegenwoordigt goed beschermd zijn.
Dat kost wel tijd. Alles bij elkaar duurt een zaak tussen de twee en de vier jaar. In die tijd staat de technologie ook niet stil. Lopen we dan niet achter de feiten aan? Volgens Lucia is dat niet de juiste manier om hier naar te kijken. “Google moet zich aan de wet houden. Als dit niet het geval is, dan hebben mensen recht op compensatie. Het maakt niet uit of dit jaren na de geleden schade is, zolang ze de geleden schade maar vergoed krijgen.”
Lees verder na de advertentie.
Wat zijn de gevolgen?
Wint Stichting Massaschade en Consument de rechtszaak, dan is een mogelijke straf voor Google het betalen van een schadevergoeding. De hoogte ervan is moeilijk in te schatten, want dit soort zaken spelen pas sinds 2020. In dat jaar is de Wet Afwikkeling Massaschade in Collectieve Actie (WAMCA) van kracht gegaan. Deze wet maakt het mogelijk voor een rechter om een schadevergoeding toe te kennen aan een groep gedupeerden als gevolg van een collectieve groepsactie. Slechts enkele zaken zijn nu al bij het inhoudelijke deel aangekomen. Er is dus voor rechters op dit moment nog (bijna) geen vergelijkingsmateriaal om de hoogte van een schadevergoeding op te baseren. Wel verwacht Lucia dat hoe meer rechtszaken en uitspraken er komen, hoe beter er een prijskaartje te hangen valt aan privacyschending.
Maar doen boetes Google echt pijn? Google heeft immers een gigantische omzet. Lucia: “Dit is deels waar, maar je kunt Google het beste raken in de portemonnee. Ook helpt een rechtszaak om aandacht te krijgen voor het onderwerp. Deze rechtszaak is een signaal naar de toezichthouder om de AVG strenger te handhaven en bedrijven als Google sneller te beboeten bij overtreden.” Wint Google, dan hoeft het geen schadevergoeding te betalen. Bovendien is dan waarschijnlijk aangetoond dat het niet op illegale wijze data verzamelt. Dat zou uiteindelijk dus ook een winst kunnen betekenen voor de privacy van Android-gebruikers.
Reactie Google
We hebben Google om een reactie gevraagd. De woordvoerder van Google in Nederland zegt: “Net als sommige andere massaclaims die we de laatste tijd in Nederland zien, is dit een speculatieve rechtszaak voor opportunistisch financieel gewin. Er wordt een misleidend beeld geschetst van hoe Android en onze andere systemen werken. We zien deze zaak met veel vertrouwen tegemoet.”
De eerste zitting vindt plaats op 22 oktober 2024.
Reacties
Inloggen of registreren
om een reactie achter te laten