Nepnieuws: heeft Google stiekem een corona-tracker op je telefoon gezet?

‘Stiekeme corona-tracker’

“Voor iedereen met Android!!: We worden er gewoon ingeluisd. LET OP!! Zonder uw toestemming is er een corona-track en trace app voorzetje geïnstalleerd op uw telefoon.” Dat is het begin van een schijnbaar onheilspellend bericht dat in Nederland massaal op sociale media wordt gedeeld. Het stuk is overgewaaid uit de Verenigde Staten en het moedigt gebruikers aan om het verder te delen. Doe dat niet. Het bericht is Verder ook te lezen op deze en deze Nederlandse websites die het nepnieuws verder verspreiden.

Het foutieve bericht wil gebruikers van een Android-telefoon naar eigen zeggen waarschuwen voor een stiekeme functie die contactonderzoek tegen de ziekte corona uitvoert. Apple en Google hebben vorige maand inderdaad hun systeem voor contactonderzoek uitgerold, zoals we op Androidworld al schreven. De bedrijven  maakten verder in april al bekend dat er aan de functie wordt gewerkt. 

Een beeld van het nepbericht op sociale media

Eén app per land

Als je met je telefoon vanuit de ‘Instellingen’ op ‘Google’ tikt, dan vind je ‘Blootstellingsmeldingen voor COVID-19’. Het nepbericht beweert dat die nieuwe functie alvast zonder toestemming verbindingen legt met andere telefoons om aan contactonderzoek te doen en gebruikers meldingen te geven, maar niets is minder waar. De functie die Google heeft uitgerold, werkt alleen in combinatie met een applicatie voor contactonderzoek, net zoals Google ook zelf aangeeft als je het nieuwe menu in de instellingen opent: “Installeer of configureer een deelnemende app om blootstellingsmeldingen voor COVID-19 in te schakelen”, staat daar te lezen. Via een ‘Meer informatie’-link kan je er meer over te weten komen.

De bewuste functie in de instellingen van Android

Eén app per land mag gebruik maken van het systeem en het is bekend dat Nederland werkt aan zo’n eigen app die de GGD’en helpt met hun contactonderzoek. De eerste ontwerpen zijn daarvan alvast openbaar gemaakt. Zelfs als die Nederlandse app er is, is het nog steeds aan burgers om zelf te kiezen of ze van de functie willen gebruikmaken om te helpen bij contactonderzoek. Gebruikers van de app moeten dan ook nog steeds in die app de toestemming geven om blootstellingsmeldingen te ontvangen.

‘Contactonderzoek uitschakelen’

Verderop in het nepbericht krijgen gebruikers een zogenaamd stappenplan te zien waarmee ze de contact tracing-functie kunnen uitschakelen. Vanuit de Google-instellingen zou je op ‘Gebruik en diagnostische gegevens’ moeten tikken om dan de schakelaar uit te zetten. Alleen houdt die toestemming geen verband met de blootstellingsmeldingen. De toestemming verandert überhaupt niets aan de werking van je telefoon, want ze helpt enkel met het verzamelen en verzenden van informatie naar Google over functies die wel en niet werken, zoals Google ook uitlegt:

“Als je ‘Gebruiks- en diagnostische gegevens’ inschakelt, stuurt je apparaat gegevens naar Google over wat wel en niet werkt. (…).Belangrijk: Als je ‘Gebruik en diagnostische gegevens’ uitschakelt, kan je apparaat nog steeds essentiële services ontvangen, zoals een nieuwe versie van Android. Als je ‘Gebruik en diagnostische gegevens’ uitschakelt, heeft dit geen invloed op de gegevens die apps mogelijk verzamelen.”

Dit menu houdt geen verband met de werking van de functie voor contactonderzoek

Je kan de functies voor contactonderzoek wel uitschakelen via het menu ‘Blootstellingsmeldingen voor COVID-19’, maar pas nadat de Nederlandse corona-app in gebruik is genomen. Je moet daarna ook nog steeds zelf de app installeren en toestemming geven om het contactonderzoek eerst te activeren.

Angst inboezemen

Op het einde van het bericht volgt ook nog een onvolledige uitleg over de werking van de “stiekeme functie” die mensen angst moet inboezemen. We leggen daarom kort uit hoe het systeem wel werkt. Google en Apple sloegen de handen in elkaar om eenzelfde systeem voor de blootstellingsmeldingen te laten functioneren op zowel iPhones als Android-toestellen. Als je binnenkort de Nederlandse corona-app installeert en de blootstellingsmeldingen activeert, gaat je telefoon door middel van bluetooth Low Energy-technologie verbinding maken met andere telefoons die de app gebruiken.

Het uitwisselen van de sleutels uitgelegd

Je telefoon gaat dan anoniem sleutels uitwisselen met personen bij wie je in contact bent geweest. Die sleutels worden 14 dagen bewaard alvorens ze worden verwijderd, en die 14 dagen slaat op de incubatieperiode van COVID-19, ofwel de periode waarin je alvast andere mensen kan besmetten voor je daadwerkelijk symptomen ervaart en ziek wordt.

Als je vervolgens het coronavirus hebt opgelopen, dan neemt de GGD met je contact op. Telefonisch vragen medewerkers je of je al dan niet de app gebruikt. Is dat het geval, dan helpt de GGD je om een melding uit sturen naar burgers bij wie je de afgelopen 14 dagen in contact bent geweest. Alle sleutels die je hebt verzameld worden gebruikt om mensen te waarschuwen dat ze risico lopen op besmetting. Je leest hier meer informatie over de algemene werking.

De werking van het systeem in geval van besmetting uitgelegd

Meer informatie over Nederlandse corona-app

Het coronavirus brengt naast haar gewone ziekmakende eigenschappen ook een portie angst met zich mee onder de bevolking, en kwaadwillenden maken daarvan graag misbruik om nepnieuws de wereld in te sturen. Eerder schreven we al waarom er geen verband is tussen de uitrol van 5G en de uitbraak van het coronavirus.

Een eerste testontwerp van de Nederlandse app die in ontwikkeling is

Wie meer informatie wil over de ontwikkeling van de Nederlandse app voor contactonderzoek kan hier onze recente podcast beluisteren waarin Androidworld sprak met Ivo Jansch, ofwel één van de ontwikkelaars van de Nederlandse app. Je kan ook hier de broncode van de app bekijken en hier de ontwerpen. De ontwikkelaars communiceren ook met geïnteresseerden via dit Slack-kanaal dat je kan volgen.

> Beluister de speciale AW Hangout-podcast over de Nederlandse app

Ben jij dit nepbericht tegengekomen op sociale media? Heb jij nog andere twijfelachtige informatie gezien omtrent smartphones of andere technologie en het coronavirus? Laat het ons dan weten of vertel het in de reacties onderaan dit artikel.

Internetoplichting flink toegenomen door komst van coronavirus

Lees verder