Daan van Esch
Daan van Esch is momenteel Technical Program Manager bij Google en werkt bij Mountain View in Californië. Daan werkt onder meer aan de Google Assistent en Gboard en zorgt ervoor dat die tientallen talen begrijpen, zodat zo veel mogelijk mensen online kunnen in hun eigen taal. Wij hebben Daan enkele vragen gesteld over de grootste uitdagingen bij de ontwikkeling van Google Assistent en de beschikbaarheid ervan in België.
Wat zijn de grootste uitdagingen bij het verwerken van spraak?
“Als je kijkt naar hoe mensen praten, zie je uiteindelijk heel veel verschillende manieren waarop ze dit doen. Mensen hebben een andere stem, een ander accent of een dialect. Uiteindelijk is de grootste uitdaging dat iedereen anders klinkt. Zelfs als ik hetzelfde nu nog een keer zeg, dan klinkt het anders; je zult nooit twee keer precies hetzelfde zeggen. We moeten dus een systeem maken dat robuust is en alle verschillende accenten, dialecten en woordkeuzes kan oppakken. Daarbij heb je woorden waaraan je niet gelijk kunt zien hoe je ze uit moet spreken, waardoor een computer hier ook moeite mee heeft.”
“Aan de andere kant heb je ook dat er in de wereld een stuk of zevenduizend verschillende talen zijn en de spraakherkenningstechnologie op dit moment voor ongeveer 120 daarvan beschikbaar is. Daar ligt dus nog heel veel werk om ervoor te zorgen dat het ook gewoon voor alle andere talen werkt.”
Hoe ontwikkelen jullie de spraakherkenning voor verschillende dialecten en accenten?
“Vaak gaan we eerst kijken wat er taalkundig over bekend is. In Nederland heb je bijvoorbeeld heel veel mensen aan de universiteit die onderzoek doen naar de verschillen in hoe Nederlands wordt gesproken en welke dialecten er zijn. Vaak zoeken we dat soort wetenschappelijke literatuur op en kunnen we op basis daarvan kijken wat de factoren zijn waar we rekening mee moeten houden.”
“Daarbij is het ook zaak dat we een divers panel aan testers hebben en als er een stem-database wordt opgenomen er verschillende soorten stemmen in voorkomen, zodat je een diverse spraak-database hebt die reflecteert hoe een taal verschilt van de ene plek tot de andere plek en van de ene generatie tot de andere generatie. Als je die database hebt, kom je een heel eind. Dat gaat dan in de algoritmes die we gebruiken, welke redelijk hetzelfde zijn voor de verschillende talen.”
Google Assistent werkt nog niet helemaal perfect; er gaat best wel vaak iets verkeerd, zelfs als je standaard Nederlands praat. Hoe zie je dit over 5 jaar?
“We hebben Google Assistent vorig jaar beschikbaar gemaakt, en bij zo’n product is het zo dat het beter wordt naar gelang het meer gebruikt wordt. Het is natuurlijk nog maar de eerste versie. Je ziet met zoiets dat het telkens maar beter en beter blijft worden. Als je kijkt naar spraakherkenning van 10 jaar geleden bijvoorbeeld, was het toen echt een stuk slechter dan het vandaag de dag is. Een paar jaar geleden was de spraakherkenning goed genoeg dat je iets als Google Home kon bouwen, welke geen scherm heeft. Betekent dat dat de spraakherkenning uitontwikkeld is? Nee absoluut niet. We hebben ontzettend veel mensen die eraan werken om de algoritmen beter te maken, zodat de spraakherkenning het beter doet.”
“De toekomst is moeilijk te voorspellen, maar de technologie wordt natuurlijk wel steeds beter. Vaak zie je dat dingen die al in een andere taal, zoals in het Engels, beschikbaar zijn later ook naar het Nederlands komen. Als je kijkt naar hoe Assistent in het Engels werkt, begrijpt hij een stuk meer dan in het Nederlands, maar dat was 2 of 3 jaar geleden voor Engels ook nog niet het geval. Volgens mij kun je nu op ongeveer 5000 manieren een wekker zetten in het Engels en dat kan in Nederland momenteel nog niet, maar dat wordt ook uitgebreid. Zo komt er functionaliteit bij en begrijpt hij beter wat je bedoelt.”
Het Engels evolueert sneller dan kleinere talen, zoals het Nederlands, omdat Engels meer gesproken wordt en de Assistent vaker wordt gebruikt in deze taal. Er zijn veel minder Nederlandstaligen en dus veel minder Nederlandse Assistent-gebruikers. Hoe verhoudt dit zich tot de ontwikkeling van de Nederlandse Google Assistent?
“Ik denk dat het Nederlands niet zoveel kleiner is dat het echt een verschil maakt op dat niveau. Het Nederlands is wel een factor 10 kleiner ongeveer, maar ik denk niet dat het zoveel kleiner is dat het op dat vlak echt een verschil maakt.”
“Wat je ook ziet, waar ook heel veel onderzoek naar wordt gedaan en wat ze ook in Google Translate doen, is bijvoorbeeld het combineren van onderliggende lagen in het kunstmatige intelligentiemodel, zodat er meerdere talen worden samengevoegd. Bijvoorbeeld: als je een Translate-model maakt van alleen het Nederlands naar het Engels of je maakt er een tussen het Duits, het Nederlands en het Engels, dan werkt dit laatste systeem beter. Je kunt dan verschillende talen combineren, waardoor het uiteindelijk beter werkt.”
Ondanks dat is het toch logisch dat de snelheid van de ontwikkeling van Google Assistent in het Nederlands toch aanzienlijk trager zou moeten zijn gaan dan bij het Engels, aangezien hij veel minder vaak wordt gebruikt in onze taal?
“Er zijn meerdere onderdelen in het systeem en heel veel daarvan zijn taal-onafhankelijk, dus voor die onderdelen maakt het niet zoveel uit of mensen de assistent in het Nederlands gebruiken of in het Duits of Frans bijvoorbeeld. Als je bijvoorbeeld kijkt naar achtergrondgeluid, dit is in Nederland over het algemeen hetzelfde als in Duitsland of Frankrijk. De module die het achtergrondgeluid detecteert wordt gewoon beter als mensen Assistent gebruiken, of ze dit nou in het Engels of in het Nederlands doen. Niet altijd, want als je bijvoorbeeld kijkt naar India, dan is het achtergrondgeluid weer heel anders. Er zijn ook wel modules die specifiek zijn voor Nederland, maar heel veel zijn gewoon gedeeld. Het zijn vooral dingen als accenten die specifiek zijn voor Nederland, waarbij dit niet zo werkt.”
Omdat er in verhouding maar weinig Assistent-gebruikers Nederlands zijn, is het dan ook niet zo dat er in vergelijking tot grotere talen minder tijd wordt gestoken in de ontwikkeling van dergelijke specifieke onderdelen voor ons land, zoals grammatica, accenten en dialecten?
“Ik denk niet echt dat we echt statistieken hebben van hoeveel tijd we aan elke taal besteden. Wat ik wel kan zeggen, is dat er heel veel mensen zijn die aan het Nederlands werken. Het is een markt waar we enthousiast over zijn en waar we ook zien dat er heel veel lokale partners zijn die het ook echt oppakken. Er zijn bijvoorbeeld veel Actions on Google van allerlei Nederlandse partners die het ook echt mooi vinden om iets ervoor te ontwikkelen. Er werken dus bij Google zeker veel mensen aan het Nederlands, en daarbuiten heb je het ecosysteem waarin partners zelf zo’n Action on Google kunnen maken.”
“Je kunt bijvoorbeeld iets bestellen online of boodschappen doen, en meer van dat soort dingen. Dat is op dit moment iets wat in Nederland heel goed is opgepakt door veel bedrijven. Heel veel bedrijven hebben gezegd dat het ze erg leuk lijkt om er iets mee te doen, dus het is ook niet zo dat het alleen maar bij Google ligt. Is het waar dat we meer mensen hebben die aan het Engels werken dan aan het Nederlands? Misschien iets meer, maar dat zou ik niet durven zeggen. Ik denk ook niet dat dit de meest relevante factor is. Ik denk vooral dat het gaat om hoe mensen Assistent gebruiken en wat voor leuke acties bedrijven ervoor bouwen. Ik vind het altijd wel leuk om te zien hoeveel dingen er bij Google Assistent echt Nederlands zijn, als je bijvoorbeeld kijkt naar KLM of Albert Heijn.”
België heeft geen eigen Assistent, terwijl de Nederlandse er wel al is. Is het niet vrij raar dat België als een van de weinige landen in West-Europa niet zijn eigen Assistent heeft?
“We zijn momenteel wel aan het testen met Assistent in België, maar we hebben nog geen datum van wanneer hij gaat komen. Het is natuurlijk wel zo dat het Vlaams redelijk anders klinkt dan het Nederlands uit de randstad bijvoorbeeld. Vlaamse televisieseries worden dan ook in Nederland ondertiteld en andersom ook. Dat zegt ook al iets van hoe verschillend de twee soorten Nederlands zijn van elkaar. We willen gewoon zorgen dat alles goed werkt en daarom zijn we nu aan het testen en zullen we het, als het klaar is, met veel plezier naar België brengen.”
Maar hoe komt het dan dat het er nu nog niet is voor België?
“Er zijn natuurlijk heel veel talen in de wereld. We zouden graag alle talen in de wereld tegelijk doen, maar dan slaap ik ook nooit meer. Het is een kwestie van kijken waar de grotere markten zijn en waar de meeste mensen zijn die we kunnen helpen met zo’n assistent. We doen bijvoorbeeld eerst het Hindi en dan het Nederlands. Dat scheelt een redelijk aantal mensen; dat zijn zeker dingen waar we naar kijken, maar dat wil natuurlijk niet zeggen dat het niet naar België komt.”
België staat dus wel iets lager op het prioriteitenlijstje dan Nederland?
“Dat kun je wel concluderen als je ziet dat het er nu nog niet is. Tuurlijk is België voor ons ook een hartstikke belangrijk land; we hebben daar ook een kantoor en er is erg veel te doen in België. We zijn dan ook druk bezig om de Google Assistent naar België te brengen en hopelijk duurt dit niet al te lang.
Is het mogelijk voor Google Assistent om de mens te evenaren?
“Is het theoretisch mogelijk? Ja, theoretisch zou het kunnen, maar het is natuurlijk heel lastig. Mensen kunnen erg veel; ze kunnen creatief denken en begrijpen heel veel nuances en context. Als je bijvoorbeeld vraagt: “Moet ik een paraplu meenemen?” Misschien gaat het alleen maar miezeren en zou ik zeggen dat dat niet hoeft. Er zijn allerlei van dat soort nuances.”
“Mensen hebben ook heel veel kennis van de wereld. Er zijn allemaal dingen die wij hebben geleerd in de jaren, en om dat allemaal in kunstmatige intelligentie te stoppen is natuurlijk een lastig probleem. Er is geen theoretische reden waarom het niet zou moeten kunnen, maar het is wel ontzettend lastig. Dat is wel echt toekomstmuziek. Of we het hebben over 20 jaar of 30 jaar zou ik echt niet kunnen zeggen.”
Denk je wel dat het binnen tientallen jaren mogelijk zou kunnen zijn?
“Op dit moment ligt het echt nog te ver om een inschatting te maken van wanneer dat zou kunnen, maar als je kijkt naar de technologie van Wavenet, dan is dat een heel stuk natuurlijker dan dat het vijf jaar geleden was. Als je iemand in het verleden had gevraagd hoe het over vijf jaar zou klinken, had niemand voorspeld dat er dan Wavenet zou zijn. Voordat 6 of 7 jaar geleden kunstmatige intelligentie een boost kreeg met dingen als deep neural networks en Wavenet, was er eigenlijk die 20 jaar daarvoor niet zoveel gebeurd; het was redelijk saai. Het is dus heel lastig om dit soort dingen te voorspellen en ik zou daarom niet durven zeggen wanneer dit zou kunnen.”
De ontwikkeling van de Google Assistent in dus complex maar de werking van de slimme assistent zal steeds beter worden. We zijn benieuwd wat we op termijn nog meer kunnen doen met deze slimme assistent. Kijken jullie uit naar de toekomst van de Nederlandse en Belgische Google Assistent? Wat hoop jij dat de slimme assistent in de toekomst allemaal voor je kan doen?
Reacties
Inloggen of registreren
om een reactie achter te laten
google verstaat mij stem wel maar mijn zwager stem niet hoe komt dat
It’s happen in 2030 ! Google assistant comes to Belgium haha. Eerlijk gezegd denk ik dat ze juist géén cent willen investeren in de Belgische klanten. Waarom zouden ze in godsnaam moeite doen voor 7000000 Nederlandstalig Belgen.
Heb reeds geruime tijd Google Home, heb als
Belg geen problemen met Nederlandse versie.
Wel zou het leuk zijn om de Belgische Nieuws te
kunnen opvragen alsook Belgische Radio.
Al lukt het soms om het in Engels te vragen.
Zoals “BRT” in Engels, kreeg ik radio MNM te horen.
Overmorgen begrijpt mijn assistent wel.
Bij morgen gaat het fout. Op de telefoon krijg ik de juiste informatie op het scherm. Maar het gesproken antwoord is het huidig weer.
Vreemd, ik duik er verder in. Evt resetten. Bedankt!
Er zouden in maart al andere Nederlandse stemmen komen met een update. Wanneer komt dat nu eens????
Gemiste kans om google te vragen naar een officiële lancering van Android Auto in Nederland (en België).
Heb nu al even de Google Home Mini en merk toch duidelijk verbetering. Waar ik in het begin soms nog een Engelstalig commando moest gebruiken, is dit nu al véél minder (persoonlijke ervaring). En ook al ben ik blij met de Nederlandse assistent, toch kijk ik uit naar de Belgische versie. En vooral ook dat onze Belgische bedrijven of mediakanalen het ook meer gaan implementeren zoals een Bol.com, Albert Heijn of een NOS nieuws dat nu doen.
“Alléé, komaan, gijle kunt het zenne!! Kekt ne kieje naar onze noorderburen en doe da ook es 😉 ” hahaha
Jammer dat de Nederlandse Google Home assistent een simpel woord als ‘morgen’ niet begrijpt.
Vraag ik: wat wordt het weer morgen? Krijg ik als antwoord het huidig weer.
Is het morgen zondag en ik vraag: wat wordt het weer zondag? Krijg ik wel het juiste antwoord.
Het staat nog steeds uitgeschakeld op al mijn devices en dat blijft ook zo. Het voegt voor MIJ niks toe.
Hoe moeilijk kan het zijn voor Google om gooogle assistent in België beschikbaar te maken, ik bedoel het is de zelfde taal, OK misschien op 2 woorden na maar ik woon in België en ik kan er perfect me leven. Ik bedoel voor Google is het gewoon ctrl C, ctrl V niet waar.