Waarom we verslaafd zijn aan notificaties (en wat techbedrijven daarmee doen)

Een like, iemand die voor de deur staat, een WhatsApp-bericht: we krijgen de hele dag door notificaties op onze telefoon. Je kunt denken: tja, dat is gewoon een melding net als een e-mail, weinig interessant, maar er zit wel degelijk een psychologisch spel achter waar niet iedereen zich van bewust is.

Notificaties

Je kent het misschien wel van Instagram of TikTok: je blijft maar scrollen op die sociale media-platforms en zelfs als je alleen maar onzin ziet: het voelt toch lekker. Dat komt door de processen die het in gang zet in je brein. De dopamine-gedreven beloningssysteem van binnen wordt erdoor aangesproken en er komt dopamine vrij. Je weet bovendien niet wat het volgende is dat je krijgt en dat maakt het verslavend om steeds weer te kijken wat het is: of het nou de Instagram-post is van je buurvrouw of het WhatsApp-je van je man als melding op je telefoon. 

Je brein denkt bij elke pling of scroll of in beeld komende melding: ‘Misschien is het wel leuk of belangrijk’ en naar die behoefte luisteren geeft een lekker gevoel omdat het beloningssysteem in werking treedt. Je voelt bovendien even: ‘ik hoor erbij’. Niet dat je je per se een eenling hoeft te voelen om dat gevoel te krijgen: het kan ook heel onbewust meespelen. Het verschil tussen scrollen en notificaties is vooral dat het bij meldingen erg kort is en ook voor wat meer onrust kan zorgen, terwijl het bij scrollen op social media wat langer duurt en meer bewust wordt gestart. Toch zorgen beide voor een klein beetje dopamine.

Je aandacht vasthouden

Reden voor techbedrijven zoals Meta (Facebook, Instagram en WhatsApp), ByteDance (TikTok) en Google (YouTube) hun platforms zo te ontwerpen dat de aandacht zo lang mogelijk wordt vastgehouden. Meldingen worden heel strategisch ingezet: net als je uit de app bent weggegaan komt er eentje binnen. Ook wordt vaak je naam en een bepaalde urgentie gebruikt in de melding. Helemaal niet omdat er een belangrijk bericht voor je is, maar vooral om je steeds weer te laten terugkomen naar die app. Daarvoor hebben deze bedrijven zelfs neurowetenschappers en gedragsexperts in de arm genomen om maar op jouw psyche in te spelen.

Het is een enorm contrast dat diezelfde bedrijven in hun apps met mogelijkheden komen om schermtijd te beperken. Slimme PR, maar wat we je aanraden is om niet alleen op die schermtijdbeperkers te varen. Zorg ook dat je alle niet-essentiële meldingen uitschakelt en zet regelmatig de Niet Storen-modus aan voor een beetje rust. Ook kan het helpen je telefoon buiten handbereik neer te leggen en hem in grijswaarden te gebruiken voor minder afleiding. Lees hier meer oplossingen om met notificaties om te gaan. Natuurlijk staat het je vrij te genieten van notificaties, maar als je merkt dat je je er moeilijker door kunt concentreren, dan zijn er oplossingen. Plus, weet je waar je ook dopamine van aanmaakt? Hardlopen, fietsen, zonlicht en pure chocolade.