WhatsApp nepnieuws
WhatsApp is een veelgebruikte chatdienst en daardoor ook vaak het slachtoffer van oplichters die via slinkse wijze geld van mensen willen aftroggelen. Zo was er ooit eens een 'nieuwe kleuren'-bericht, een WhatsApp-is-verlopen-bericht, en een kettingbrief die nieuwe emoji beloofde. Nu worden er weer massaal berichten doorgestuurd die nepnieuws bevatten. Dat meldt het consumentenprogramma Radar.
Het gaat om oude kettingbrieven die nu door vele mensen worden doorgestuurd naar familie, vrienden en kennissen. Het gaat om de volgende twee berichten:
"Morgen komt er een video op de app genaamd Martinelli deze niet openen want hij hackt je telefoon en niets kan het repareren. Ook komt er een bericht WhatsApp Gold updaten, niet op klikken. In het nieuws als zeer moeilijk en ernstig. Geef het door aan zoveel mogelijk anderen."
"Doorsturen graag!!!!!!!!! 06 41216011 als dit nummer jou belt, niet opnemen! Ook even delen met je vrienden dit is een scam! Kost veel geld als je opneemt en of terugbelt! Goed opletten dus, dit bericht wordt door de politie gedeeld."
Mensen zitten in de doorstuurmodus
Waarschijnlijk heeft iemand deze oude kettingbrieven nog in zijn telefoon staan en ze doorgestuurd zonder te weten dat deze berichten nep zijn. Volgens mediapsycholoog Mischa Coster hebben WhatsApp-gebruikers momenteel hun 'doorstuurmodus geactiveerd'.
Door alle ontwikkelingen rondom het coronavirus komt er veel informatie beschikbaar. "Dat doet een appèl op onze angstgevoeligheid", legt Coster uit. "We zoeken naar veel informatie en we zoeken naar veel informatie om door te sturen. Door het coronavirus is onze 'doorstuurmodus' geactiveerd."
Deze doorstuurmodus wordt volgens Coster veroorzaakt door paniek rondom het coronavirus: "Door de maatregelen hebben we meer mogelijkheid en een sterke behoefte om op de hoogte te blijven van informatie, ontwikkelingen en nieuws. Er is ook meer gelegenheid om dit soort berichten aandacht te geven en daar wordt gebruik van gemaakt." Coster geeft tevens aan dat mensen momenteel veel tijd over hebben en daardoor berichten over corona sneller doorsturen.
Waarom nepnieuws verspreiden via WhatsApp?
Coster geeft als mogelijke verklaring dat de maker van deze oude kettingberichten er plezier uithaalt: "De maker kan doorhebben dat mensen nu in de 'doorstuurstand' staan en proberen daarom oude berichten nieuw leven in te roepen."
Andere redenen om nepnieuws te verspreiden zijn volgens Coster:
- Voor plezier en voor de kick om te kijken of het de wereld rond zal gaan
- Voor het in diskrediet brengen van iemand
- Voor het verspreiden van complottheorieën
- Nepnieuws met commercieel belang waar de maker geld mee verdient
De laatste reden wordt ook wel fraude genoemd en gaan vaak om berichten om mensen geld afhandig te maken. Dat zijn bijvoorbeeld berichten met daarin het verzoek om een nummer te bellen, om 1 euro te storten, of om op een clickbait-link te klikken waardoor iemand betaald krijgt uit advertenties.
Inspelen op de angst van WhatsApp-gebruikers
Volgens Coster maken dit soort berichten gebruik van angst en angst is een hele sterke motivator: "We willen dingen die we hebben, zoals geld, niet verliezen. Daar maken dit soort berichten gretig gebruik van. Je zou een hele slechte vriend zijn als je dit niet stuurt naar je vrienden familie."
Nepberichten herkennen
WhatsApp probeert op meerdere manieren deze nepberichten eruit te filteren. Zo is er een systeem om spam en phishing-links te detecteren. WhatsApp adviseert altijd om de afzender te blokkeren en het bericht te negeren en te verwijderen als je een verdacht bericht ontvangt.
Ook wordt het doorsturen van berichten beperkt. Als je een bericht doorstuurt, kun je het met maximaal vijf chats tegelijk delen. Als een bericht meer dan vijf keer door een gebruiker is doorgestuurd naar een andere gebruiker wordt dit aangeduid met een dubbele pijl. Coster: "Als daar twee pijltjes staan betekent dat het bericht al minimaal vijf keer is doorgestuurd. Daar kan je uit afleiden dat het om een kettingbericht gaat."
Krijg jij van deze nepberichten en kettingbrieven via WhatsApp? Laat het ons weten in de reacties onder dit artikel.
